Dark Pattern
A keni provuar ndonjëherë të fshini llogarinë tuaj në Amazon? Ndoshta jo, edhe nëse e provoni, do të vini re se konsiston në një proçedurë jashtëzakonisht të vështirë. Duke lexuar këtë artikull, do të kuptoni arsyen përse, dhe më shumë mbi metodat Dark Pattern!
Përdorimi i Dark Pattern nga marketingu i Amazon
Për të fshirë llogarinë tuaj në Amazon, nuk do t’ju duhej të kërkoni për “llogarinë tuaj” ose, edhe më intuitivisht me tokfjalëshin, “fshini llogarinë”, siç do të kishit bërë në faqet e tjera të internetit. Për ta çaktivizuar atë, duhet të lëvizni në fund të faqes kryesore, klikoni në butonin “help” dhe më pas zgjidhni “need more help?”. Në rast se nuk e keni humbur ende durimin, është e nevojshme të kontaktoni kompaninë, dhe të zgjidhni opsionin “login and security” në menunë rënëse dhe në fund të filloni një live chat me asisentët e kompanisë.
Ky është një shembull i asaj që ndodh kur hasni të ashtuquajturat modele të errëta (Dark Pattern), dmth kur dizajni i një ndërfaqe është riorganizuar me qëllim mashtrimin e përdoruesit dhe për t’i shtyrë ata të bëjnë (ose, në rastin e Amazon, të mos bëjnë) veprime të caktuara për të mirën e kompanisë në fjalë.
Prandaj, qëllimi kryesor i këtyre modeleve duket se është të ngatërrojnë konsumatorin dhe ta bëjnë të vështirë shprehjen e preferencave të tij. Dark Patterns janë dizajne labirinth nga të cilat është e lehtë të futesh në një situatë të caktuar, por është e vështirë të dalësh nga aty.
Strategjia Dark Pattern
Këto strategji mund të funksionojnë sepse ato shfrytëzojnë paragjykimet, ose konstruktet mendore që bazohen në irracionalitet, perceptime të deformuara që mund të na bëjnë të marrim vendime të gabuara ose të pakuptimta, edhe në mënyrë të shpejtë dhe pa vëmendje.
Le të mendojmë, për shembull, për linqet publicitare në të cilat kemi pasur besim të tepruar dhe i kemi klikuar pa vëmëndje ose për të gjitha ato blerje impulsive për të cilat jemi “ankoruar” nga pjesa e parë e çmimit duke injoruar 99 centët pas presjes dhjetore.
Nga studimet e fundit është konfirmuar se truri ynë është fiziologjikisht i predispozuar për të gjeneruar mënyra vendimarrëse e për të na lejuar të krijojmë skema mendore të cilat thjeshtojnë realitetin që na rrethon. Është pikërisht për shkak të këtij predispozicioni ndaj thjeshtësisë që ne shpesh e vendosim pjesën më racionale të trurit në “stand-by”.
Strategjitë e Dark Pattern marrin forma të ndryshme, maskohen, bëhen të panjohura për sytë e konsumatorit më pak të vëmendshëm. Në varësi të qëllimeve, kompanitë mund të përdorin lloje të ndryshme të këtyre modeleve, ose edhe të përdorin më shumë se një në të njëjtën kohë.
Si të mbroheni nga Dark Patterns?
Siç e dimë, User Interface (UI) ndihmon për të përmirësuar aktivitetin tonë në web, duke e bërë navigimin intuitiv dhe duke lehtësuar sjelljen tonë digjitale. Nga ana tjetër, një dark (UI), mund të përdoret nga ata që e projektojnë keq ndërfaqen, me qëllim që t’i çojnë përdoruesit e tyre drejt kryerjes së veprimeve të caktuara. Zgjedhja për të ndjekur një “strategji” të tillë bie ndesh me norma të ndryshme. Nga pikëpamja juridike, disa Dark Pattern rrezikojnë madje të shkelin ligjet në fuqi. Shumë biznese që kan zgjedhur këto metoda të errta të marketingut kanë përfunduar në të ashtëquajturën Cancel Culture (lexo për më tepër).
Dark Patterns thyhejnë edhe rregullat bazë të tregtisë në web sipas të cilës thuhet se ndërfaqja duhet të jetë e përshtatshme për përdoruesit, e thjeshtë, e dobishme dhe e këndshme, por mbi të gjitha, konsumatori nuk duhet të mashtrohet apo të hiqet kurrë nga ajo çka mund të plotësojë nevojat e tij.
Poshtë do të listohen disa këshilla mbi ‘shpëtimin’ nga Dark Patterns:
- Mbani gjithmonë parasysh se truri juaj do të përpiqet t’jua bëjë jetën më të lehtë duke marrë rrugë të shkurtra, por, ashtu siç përpiqet t’ju ndihmojë, mund t’ju bëjë të bini në gracka të ndryshme.
- Kur ndiheni konfuz, mbani mend se sipas marketingut etik, nuk duhet të gjendeni kurrë në një situate të tillë, prandaj, marka ku po operoni është mashtruese edhe po menaxhon faqen e saj në mënyrë të gabuar.
- Kini kujdes sepse modelet e errëta(Dark Patterns) nuk do ta paraqesin kurrë veten si të tillë, ashtu si një sulmues nuk do t’ju thotë kurrë në mënyrë eksplicite se është i tillë ose ka atë objektiv.
- Sado që do të donim një botë digjitale të ndershme dhe me ndërfaqeve intuitive, ende nuk mund ta kemi atë. Ashtu si në jetën offline, për fat të keq, edhe në atë online jo të gjithë kanë qëllime të mira kundrejt nesh.
POSTIME TË PËRZGJEDHURA
